User Rating: 4 / 5
Ano ba ang gulay? Ang gulay ay tanim o bahagi ng tanim tulad ng ugat, tangkay, talbos, dahon, bunga, o bulaklak na kalimitang inihahain bilang ulam o ensalada. Mayroong dalawang grupo ng gulay: ang madahong berde at dilaw na gulay, at ang iba pang gulay. Malalaman sa kulay at bahagi ng tanim na kinakain ang kahalagahang pangnutrisyon ng gulay.
Ang mga madahong berde at dilaw na gulay ay sagana sa beta-carotene na nagiging bitamina A sa katawan. Tumutulong ito sa ating mga mata na maka-adjust sa gabi o sa dilim. Ito rin ay kailangan sa paglaki ng mga bata. Tumutulong din ang bitamina A para mapanatiling malakas ang ating resistensya laban sa sakit at impeksyon. Mainam din ito sa pagiging malusog at makinis ng ating kutis at buhok. Ang beta-carotene na taglay ng mga gulay ay napatunayang may kaugnayan sa pagbaba ng panganib o risk sa ilang uri ng kanser. Mas higit na maraming taglay na beta-carotene kung matingkad ang pagka-berde o dilaw ng gulay.
Ang madahong berde at dilaw na gulay ay mayaman din sa iron o yero at kalsiyum. Ang iron ay kailangan para sa malusog at mapulang dugo na tumutulong sa kasiglahan ng katawan. Ilan sa mga madahong berde at dilaw na gulay ay ang dahon ng malunggay, dahon ng ampalaya, karot, talbos ng kamote, saluyot, dahon, at bunga ng kalabasa, sili, alugbati, at talbos ng sayote.
Ang pangalawang grupo ng gulay ay ‘yung iba pang gulay na tumutulong naman sa mahusay na panunaw. Nagtataglay din ito ng mga bitamina at mineral bagama’t hindi kasing sagana sa sustansiyang taglay ng berde at madahong gulay. Ilan sa mga gulay na ito ay ang ampalaya, puso ng saging, bataw, kadyos, bunga ng malunggay, okra, paayap, sigadilyas, at sitaw.
Ang mga gulay ay nagtataglay din ng fiber (o hibla) na siyang tumutulong linisin ang ating bituka, para sa regular na pagdumi. Tumutulong din ang fiber sa pagpapababa ng kolesterol. Mas nakabubusog din ang mga pagkaing mayaman sa fiber, kaya nga kahit marami ang kainin nating prutas at gulay, hindi ito mabilis makadagdag sa ating timbang.
Ang karot, katuray, dahon ng gabi, dahon ng malunggay, dahon ng siling labuyo, at dahon ng upo ay mayaman sa beta-carotene. Kung bitamina C naman ang pag-uusapan, mataas dito ang katuray, dahon ng kamoteng kahoy, talbos ng sayote, dahon ng kulitis, at mustasa. Mayaman naman sa kalsiyum ang dahon ng kulitis, buto ng utaw (o soybean), dahon ng katuray, saluyot, at mustasa. Ang mga gulay tulad ng dahon ng kulitis, dahon ng talinum, katuray, buto ng utaw, at abitsuwelas ay ilan lamang sa mga gulay na mataas ang taglay na iron o yero.
Bukod sa mga sustansiyang taglay ng gulay, marami pang benepisyong pangkalusugan ang dinudulot ng mga ito. Halimbawa ay ang gamit nito bilang halamang gamot o herbal medicine.
Katulad ng ampalaya, kalimitang ginagamit ang mga dahon nito para sa ubo ng mga bata. Kalimitan din itong ginagamit na panggamot o panglanggas sa mga sakit sa balat. At di lang ‘yon, ginagamit din ang ampalaya bilang pampurga.
Isa pang gulay na may gamit bilang halamang gamot ay ang karot. Ito ay nagtataglay ng carotenoids na sinasabing nakakababa ng posibilidad sa pagkakaroon ng kanser at sakit sa puso at mga ugat. Ang beta-carotene na taglay nito ay nakabubuti para sa ating paningin at iwinawasto nito ang pamamaga ng mucous membrane sa loob ng ating ilong.
Ang isa pang gulay na madalas kasama sa ating hapag kainan ay ang kamatis. Ang kamatis ay nagtataglay ng phytochemicals tulad ng lycopene na ayon sa mga pag-aaral ay tumutulong sa pag-iwas sa kanser.
Ang isa pang gulay na halos kasama sa pang-araw-araw na pagkain ng bawa’t Pilipino ay ang sili. Ang sili ay nagtataglay ng bitamina A, C at E, folic acid at potassium. Ang sili ay maaaring makatulong sa pagpapababa ng blood pressure at sa pag-iwas din sa ilang uri ng kanser.
Ang ilan pa sa ating mga gulay na may benebisyong pangkalusugan ay ang kalabasa, gabi, labanos, at malunggay. Ang mga gulay na ito ay sinasabing laxative o ‘yung tumutulong upang maging maayos ang pagdumi.
Ngayon at alam na natin ang iba’t-ibang benepisyong taglay ng gulay, halina’t magplano ng samu’t-saring lutuing gulay para mapakinabangan natin ang mga benepisyong nabanggit.
Para sa karagdagang impormasyon tungkol sa pagkain at nutrisyon, lumiham o tumawag kay Dr. Mario V. Capanzana, Director, Food and Nutrition Research Institute-DOST, Bicutan, Taguig, Metro Manila, Tel. No. 837 2934 or 837 2071 loc. 2287, email: This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it., o This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.; FNRI-DOST website: http://www.fnri.dost.gov.ph. I-like ang aming Facebook page sa facebook.com/FNRI.DOST o sundan kami sa aming Twitter account sa twitter.com/FNRI_DOST. (DOST-FNRI S&T Media Services: Press Release – DIVORAH V. AGUILA)
